Budowa okien

Wybierając okno, przede wszystkim zwracamy uwagę na materiał, z którego została wykonana rama. Obecnie na rynku dostępne są okna drewniane, z PVC (plastikowe), aluminium oraz z kompozytu poliestrowo-szklanego (fiberglassu).

Jakość okien z różnych materiałów jest porównywalna – przy wyborze należy kierować się przeznaczeniem i wymiarami okna (inne okna nadają się do mieszkania, a inne np. do ogrodu zimowego) i oczywiście własnym gustem.

Dowiedz się więcej - zamów poradnik Okna prawidłowo zamontowane

Okna drewniane

Uważane są za ekologiczne i stylowe, zaś ich dodatkową zaletą jest możliwość wykonania nietypowych kształtów. Drewno stosowane do wykonania tych okien to sosna, świerk, modrzew
i dąb oraz drewno egzotyczne – tek, mahoń oraz meranti czerwone (red meranti).
Okna drewniane występują w dwóch odmianach: jako lite (wykonane z jednego kawałka drewna) lub klejone (wykonane z kilku, najczęściej trzech, sklejonych warstw). Zdecydowanie bardziej polecane są okna klejone (nawet jeśli drewno jest wysokiej klasy i wykazuje się wysoką odpornością). Decydują o tym następujące czynniki:

• drewno jest materiałem anizotropowym. Rozciągane wzdłuż włókien jest bardziej wytrzymałe niż rozciągane w poprzek (dla drewna klasy K27 wytrzymałość na zginanie wzdłuż włókien jest niemal czterokrotnie mniejsza niż wytrzymałość na zginanie w poprzek włókien). Włókienka drewna wydłużają się nierównomiernie pod wpływem wilgoci – wzdłuż o ok. 2-3%, w poprzek – 0,5-0,7%. Ta nierównomierność może powodować paczenie lub zakleszczanie ramy okiennej. Rozwiązaniem jest tu pozostawienie znacznych szczelin kompensacyjnych;

• wady wynikające z naturalnej budowy drewna (sęki, skręcenia włókien) lub związane ze środowiskiem życia drzewa (pęknięcia, działanie grzybów lub owadów) powodują spadek własności wytrzymałościowych.

Drewno klejone z warstw pozwala uniknąć naturalnych wad materiału. Można bowiem tak ułożyć klejone warstwy, by układ włókien zapewniał równomierne własności wytrzymałościowe.

Okna klejone łączy się za pomocą specjalnych klejów chemo- i termoutwardzalnych oraz wzmacnia połączenie za pomocą mikrowczepów. Klej dodatkowo poprawia własności profilu drewnianego.
Okna drewniane wymagają starannego wykończenia – pokrycia powłokami malarskimi, które zaimpregnują okno
i uodpornią je na działanie światła słonecznego i wysokich temperatur. Okna mogą być wykończone zarówno przez producenta, jak też – przy przestrzeganiu zaleceń – użytkownik może sam nałożyć powłokę malarską, która będzie odpowiadała jego upodobaniom (np. przezroczystą).
Okno drewniane wymagają zabiegów pielęgnacyjnych przynajmniej raz w roku. Należy przemyć ramę wodą (ewentualnie z dodatkiem łagodnego detergentu). Na tak oczyszczoną powierzchnię należy za pomocą miękkiej szmatki lub delikatnej gąbki nałożyć środek konserwujący lub powłokę malarską. Ewentualne uszkodzenia mechaniczne należy wyczyścić papierem ściernym (granulacja 200 do 400), a potem zabezpieczyć dwoma warstwami odpowiedniej farby wodorozcieńczalnej. Raz na jakiś czas, niektórzy producenci zalecają ponowne malowanie okien.

Okna z tworzyw sztucznych

Okna PVC są stosunkowo tanie, odporne na uszkodzenia i wyjątkowe łatwe w użytkowaniu. Ramy okien wykonane z PVC mają budowę komorową. Podzielenie ramy na komory puste w środku podwyższa co prawda cenę, ale przyczynia się do poprawienia izolacyjności. Jest to ważne, bo choć PVC jest dobrym izolatorem, największa komora ze względów wytrzymałościowych musi być wzmocniona za pomocą specjalnego profilu (ze stali lub z aluminium). Należy zaznaczyć, że istotne dla zmiany izolacyjności jest zwiększenie liczby komór z 3 do 5 (wówczas straty energii cieplnej mogą zmniejszyć się nawet do 10%). Dalsze powiększanie tej liczby nie ma już znaczenia z punktu widzenia użytkownika. Nie powiększa się bowiem szerokość profilu, tylko postępuje jego dalsze podzielenie. Na tym etapie zwiększenie izolacyjności profilu odbywa się dzięki wypełnianiu komór materiałem izolacyjnym, najczęściej lekką pianką (poliuretan), styropianem lub kompozytem. PVC jest materiałem szczelnym. Z jednej strony jest to zaleta – straty ciepła są bardzo niewielkie. Jednocześnie praktycznie nie zachodzi proces nawiewu świeżego powietrza do pomieszczenia. Okna koniecznie muszą być wyposażone w funkcję mikrowentylacji, a najlepiej także rozszczelniania. Decydując się na okna PVC, trzeba zwracać szczególną uwagę na regularne wietrzenie albo pomyśleć o montażu nawiewników. Montaż okna PVC wymaga zastosowania kotew lub dybli (pianki lub kleje nie wystarczą!).

Klasa okien zależnie od grubości ścianki profilu
PVC należy do materiałów, które znacznie rozszerzają się pod wpływem ciepła. Okna kolorowe nagrzewają się silniej, a przez to mocniej się rozszerzają. Z tego powodu powinny mieć mniejsze wymiary ościeżnic i skrzydeł w porównaniu z oknami białymi. Okien PVC nie można ponownie malować. Jeśli więc inwestor zdecyduje się na dany kolor, jest na niego „skazany”.

Okna aluminiowe

Aluminium jest materiałem lekkim, a jednocześnie cechuje się znaczną wytrzymałością. Dzięki temu znajdzie zastosowanie przede wszystkim do wykonania przeszkleń o dużej powierzchni (zabudowy tarasów, ogrody zimowe). Jako metal nie wymaga dodatkowych wzmocnień, dlatego profile mogą być wąskie. Konstrukcja profilu aluminiowego przypomina profil z PVC.
Okna aluminiowe podatne są na zarysowania powierzchni, dlatego muszą być odpowiednio wykończone. Producenci oferują dwie techniki: anodowanie (pokrycie powierzchni tlenkiem aluminium) lub malowanie proszkowe. Malowanie proszkowe jest powszechnie znane jako skuteczne zabezpieczenie przed korozją, dlatego lepiej wybrać okno wykończone w ten sposób (daje to też większą możliwość wyboru kolorystyki). Aluminium może być też wykorzystane do wykonania profilu drewniano-aluminiowego. Dzięki takiemu łączonemu wykonaniu okna te nie wymagają malowania co kilka lat. Istnieją dwa sposoby wykonania takiego okna:

• aluminium pełni rolę tylko zewnętrznej nakładki chroniącej zewnętrzną stronę okna;

• profil składa się z trzech części: wewnętrzna jest drewniana, środkowa to izolujące tworzywo sztuczne, a zewnętrzna – aluminium.

Okna z fiberglassu

Fiberglass (włókno szklane) stanowi jeden ze składników materiału, z którego wykonane są te właśnie okna. Inna nazwa materiału to kompozyt poliestrowo-szklany lub żywica poliestrowa zbrojona włóknem szklanym. Materiały kompozytowe zdobywają coraz więcej dziedzin techniki
(w tym budowlanej), ponieważ łączą w sobie zalety tworzyw sztucznych, metali i szkła. Ich podstawową wadą (a tym samym wadą wykonanych z nich produktów) jest wysoka cena. Okna wykonane z kompozytu są lekkie, a jednocześnie wytrzymałe – profile mogą więc być wąskie. Jeśli chodzi o termoizolacyjność i rozszerzalność cieplną, właściwości kompozytu zbliżone są do własności szkła. Dzięki temu całe okno rozszerza się równomiernie pod wpływem temperatury – okna są więc trwałe i przez cały czas eksploatacji zachowują jednakową wytrzymałość
i szczelność. Termoizolacyjność całego okna jest rzeczywiście bardzo zbliżona do termoizolacyjności szyby. Okna te są bardzo szczelne – konieczne jest więc zastosowanie funkcji mikrowentylacji
i mikrorozszczelnienia. Gotowe profile malowane są natryskowo na dowolny kolor.

Wady i zalety poszczególnych materiałów
Okna drewniane uważane za stylowe i eleganckie; stanowią dobry izolator – niewielkie straty ciepła; pozwalają na niewielką infiltrację powietrza; stosunkowo łatwe wykonanie nietypowych kształtów, cena wyższa niż okien z PVC; konieczność konserwacji powłok malarskich; konieczność okresowego malowania okien.

Okna PVC mają stosunkowo niską cenę; nie wymagają konserwacji ani renowacji; odporne na działanie czynników atmosferycznych, wilgoci, grzybów znaczna szczelność (utrudniona infiltracja powietrza); niemożność malowania okien (nie można zmienić koloru); wysoka rozszerzalność termiczna.

Okna aluminiowe nadają się do okien o dużej powierzchni; odporne na działanie czynników atmosferycznych; nie wymagają konserwacji zazwyczaj mała izolacyjność termiczna; mała oferta rynkowa.